അമേരിക്ക, കരീബിയൻ കടലിലും സമീപ രാജ്യങ്ങളിലും നടത്തിവരുന്ന വലിയ സൈനിക വിന്യാസത്തെയും, ‘ഭീകര മയക്കുമരുന്ന് കാർട്ടലുകൾക്കെതിരായ യുദ്ധം’ എന്ന പ്രസിഡൻ്റ് ഡോണൾഡ് ട്രംപിൻ്റെ പ്രഖ്യാപനങ്ങളെയും മുൻനിർത്തി, അമേരിക്കയുടെ വിദേശനയത്തിൻ്റെ പഴയ തന്ത്രപരമായ ഗ്രന്ഥം വീണ്ടും തുറക്കപ്പെടുകയാണ്. ഇത് ലഹരിമരുന്നിനെതിരായ പോരാട്ടമെന്നതിലുപരി, ലാറ്റിൻ അമേരിക്കയിലെ തങ്ങളുടെ സ്വാധീന മേഖലയിൽ മൺറോ ഡോക്ട്രിൻ (Monroe Doctrine) എന്ന ആധിപത്യ നയം പുനഃസ്ഥാപിക്കാനുള്ള അമേരിക്കയുടെ ശ്രമമാണെന്നാണ് വിലയിരുത്തൽ. ഈ നീക്കത്തിൻ്റെ പ്രധാന ലക്ഷ്യം അമേരിക്കൻ ശക്തിയെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്ന ഏക ലാറ്റിനമേരിക്കൻ രാജ്യമായ വെനസ്വേലയെ സമ്മർദ്ദത്തിലാക്കുക എന്നതാണ്.
മൺറോ ഡോക്ട്രിൻ 2.0: കരീബിയനിലെ സൈനിക ശക്തിപ്രകടനം
1823-ൽ പ്രസിഡൻ്റ് ജെയിംസ് മൺറോ പ്രഖ്യാപിച്ച നയമാണ് മൺറോ ഡോക്ട്രിൻ. ഈ നയം യൂറോപ്യൻ ശക്തികൾ അമേരിക്കൻ ഭൂഖണ്ഡത്തിൽ (പടിഞ്ഞാറൻ അർദ്ധഗോളത്തിൽ) ഇടപെടുന്നതിനെ വിലക്കി. നൂറ്റാണ്ടുകളായി ലാറ്റിൻ അമേരിക്കയെ അമേരിക്കയുടെ “പിൻമുറ്റമായി” നിലനിർത്താൻ ഈ നയം ഉപയോഗിച്ചു.
പുതിയ സൈനിക വിന്യാസം
2025 സെപ്റ്റംബറിൽ, അമേരിക്ക കരീബിയൻ മേഖലയിൽ എട്ട് യുദ്ധക്കപ്പലുകൾ, ഒരു ആണവ ആക്രമണ അന്തർവാഹിനി, 4,500 സൈനികർ (2,200 മറൈനുകൾ ഉൾപ്പെടെ) എന്നിവ വിന്യസിച്ചു. പ്യൂർട്ടോ റിക്കോയിൽ നിലയുറപ്പിച്ച എഫ്-35 ജെറ്റുകളും മറൈൻ നിരീക്ഷണ ഡ്രോണുകളും ഈ സേനയ്ക്ക് പിന്തുണ നൽകുന്നു. 1989-ലെ പനാമ അധിനിവേശത്തിനുശേഷം ഈ മേഖലയിലെ ഏറ്റവും വലിയ സൈനിക നീക്കമാണിത്. ഔദ്യോഗികമായി ഇതൊരു തീവ്രവാദ വിരുദ്ധ, മയക്കുമരുന്ന് വേട്ടയാണെങ്കിലും, ചൈന, റഷ്യ തുടങ്ങിയ ശക്തികൾക്ക് ഈ മേഖലയിൽ സ്വാധീനം സ്ഥാപിക്കാൻ അവസരം നൽകാതിരിക്കുക, തങ്ങളുടെ പഴയ സ്വാധീന മേഖലയിൽ അമേരിക്കൻ ആധിപത്യം വീണ്ടും ഉറപ്പിക്കുക എന്നിവയാണ് യഥാർത്ഥ ലക്ഷ്യങ്ങൾ.
വെനസ്വേല ലക്ഷ്യമാകുന്നതെന്തുകൊണ്ട്?
മുൻ വിദേശകാര്യ മന്ത്രി ജോർജ് അരെയെസ (Jorge Arreaza) പറഞ്ഞതുപോലെ, “വെനസ്വേലയാണ് അമേരിക്കൻ സാമ്രാജ്യം ഭയപ്പെടുന്ന എല്ലാത്തിന്റെയും പ്രതീകം.”
പ്രതിരോധത്തിൻ്റെ രാഷ്ട്രീയം
1999-ൽ ഹ്യൂഗോ ഷാവേസ് അധികാരത്തിൽ വന്നതുമുതൽ വെനസ്വേല തങ്ങളുടെ രാഷ്ട്രീയ നിലനിൽപ്പ് കെട്ടിപ്പടുത്തത് സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധ നിലപാടുകളിലും സാമ്പത്തിക ദേശീയതയിലും ഊന്നിയാണ്. ഷാവേസിൻ്റെ പിൻഗാമിയായ നിക്കോളാസ് മഡൂറോ ഭരണകൂടം അമേരിക്കൻ ഉപരോധങ്ങളെയും അട്ടിമറി ശ്രമങ്ങളെയും അതിജീവിച്ച് നിലകൊള്ളുന്നു.
ചൈന, റഷ്യ ബന്ധങ്ങൾ
പ്രതിരോധ സഖ്യങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക സഹായം, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയിലെ നയതന്ത്ര പിന്തുണ എന്നിവയ്ക്കായി വെനസ്വേല റഷ്യ, ചൈന, ഇറാൻ എന്നീ രാജ്യങ്ങളെ ആശ്രയിക്കുന്നു. ഈ സഖ്യങ്ങൾ വെനസ്വേലയ്ക്ക് സൈനിക സുരക്ഷ നൽകുന്നില്ലെങ്കിലും, ലോകത്ത് ഒരു ഏക ശക്തി കേന്ദ്രമല്ല ഉള്ളതെന്ന ബഹുധ്രുവ ലോകക്രമത്തിൻ്റെ (multipolar order) പ്രതീകമായി ഇത് നിലകൊള്ളുന്നു. നാലര ദശലക്ഷത്തിലധികം സിവിലിയൻ മിലിഷ്യകളെ അസമമായ പ്രതിരോധത്തിനായി പരിശീലിപ്പിക്കുന്നത് മഡൂറോയുടെ പ്രധാന പ്രതിരോധ തന്ത്രമാണ്.
‘നാർക്കോ-സ്റ്റേറ്റ്’ കെട്ടുകഥ: സൗകര്യപ്രദമായ മിഥ്യ
വെനസ്വേലയെ രാഷ്ട്രീയമായി തകർക്കാൻ സാധിക്കാതെ വന്നപ്പോൾ, അമേരിക്കൻ ഭരണകൂടം മഡൂറോ സർക്കാരിനെ ‘നാർക്കോ-സ്റ്റേറ്റ്’ (മയക്കുമരുന്ന് രാഷ്ട്രം) ആയി ചിത്രീകരിക്കാൻ തുടങ്ങി. മയക്കുമരുന്ന് കടത്തുന്ന സൈനിക ശൃംഖലയെ ‘എൽ കാർട്ടൽ ഡി ലോസ് സോളസ്’ (El Cartel de los Soles) എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.
ദുർബലമായ തെളിവുകൾ
യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് വേൾഡ് ഡ്രഗ് റിപ്പോർട്ട് 2025 അനുസരിച്ച്, ലോകത്തിലെ പ്രധാന കൊക്കെയ്ൻ ഉത്പാദകരോ, പ്രധാന കടത്തുമാർഗ്ഗമോ വെനസ്വേലയല്ല. കൊളംബിയൻ കൊക്കെയ്ൻ്റെ ഏകദേശം 5% മാത്രമാണ് വെനസ്വേല വഴി കടന്നുപോകുന്നത്. മുൻ യുഎൻ ഡ്രഗ് മേധാവി പിനോ അർലാച്ചി പറയുന്നതനുസരിച്ച്, “മയക്കുമരുന്ന് വിരുദ്ധ പ്രവർത്തനങ്ങളിലുള്ള വെനസ്വേലയുടെ സഹകരണം ക്യൂബയുടേതിന് തുല്യമാണ്. നാർക്കോ-സ്റ്റേറ്റ് വിവരണം ഒരു ഭൗമ-രാഷ്ട്രീയ കെട്ടുകഥയാണ്.” ഒരു രാഷ്ട്രീയ വൈരാഗ്യത്തെ ധാർമ്മിക യുദ്ധമായി മാറ്റാനും ഇടപെടലിന് ന്യായീകരണം കണ്ടെത്താനുമുള്ള അമേരിക്കയുടെ തന്ത്രമാണ് ഈ വിവരണം.
എണ്ണയുടെ സ്വാധീനം
“ലഹരിമരുന്നില്ലെങ്കിൽ എണ്ണ അന്വേഷിക്കുക” എന്ന പ്രയോഗം പോലെ, വെനസ്വേലയുടെ എണ്ണ ശേഖരം അമേരിക്കയുടെ താല്പര്യത്തിന് പിന്നിലെ പ്രധാന ഘടകമാണ്.
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ എണ്ണശേഖരം
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ തെളിയിക്കപ്പെട്ട എണ്ണശേഖരം (ഏകദേശം 303 ബില്യൺ ബാരലുകൾ) വെനസ്വേലയിലാണുള്ളത്. തങ്ങളുടെ എതിരാളികൾക്ക് ഈ വിഭവ ശേഖരത്തിൽ പ്രവേശനം നിഷേധിക്കുകയും, രാഷ്ട്രീയ വ്യവസ്ഥകൾക്ക് വിധേയമായി ഷെവ്രോൺ പോലുള്ള അമേരിക്കൻ കമ്പനികൾക്ക് പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഭാഗികമായി പുനരാരംഭിക്കാൻ അനുമതി നൽകുകയും ചെയ്യുന്നതാണ് അമേരിക്കയുടെ തന്ത്രം. വെനസ്വേലയുടെ ഊർജ്ജ ആസ്തികൾ സുരക്ഷിതമാക്കുന്നതിനുള്ള ആക്രമണാത്മക നടപടികളുമായി സൈനിക നീക്കങ്ങൾ ഒത്തുപോകുന്നത്, ഊർജ്ജ നയവും വിദേശനയവും എങ്ങനെ ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്നതിൻ്റെ ഉദാഹരണമാണ്. ഇത് സാമ്പത്തിക ഉപരോധത്തിലൂടെയുള്ള ഭരണമാറ്റത്തിന് ശ്രമിക്കുന്നതിൻ്റെ സൂചനയാണ്.
2025-ൽ, മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു ആഗോള ക്രമത്തിൻ്റെ നിർണ്ണായക ഘട്ടത്തിലാണ് വെനസ്വേല നിൽക്കുന്നത്. പടിഞ്ഞാറൻ അർദ്ധഗോളത്തിൽ തങ്ങളുടെ പരമാധികാരം പുനഃസ്ഥാപിക്കാൻ അമേരിക്ക നടത്തുന്ന ഈ ശ്രമം, മയക്കുമരുന്ന് കടത്ത് എന്ന പേരിലുള്ള മൺറോ ഡോക്ട്രിൻ്റെ ഡിജിറ്റൽ യുഗത്തിലെ പ്രയോഗമാണ്. ഉപരോധങ്ങളോ സൈനിക ഭീഷണികളോ മഡൂറോ സർക്കാരിനെ തകർക്കുന്നതിൽ വിജയിച്ചില്ലെങ്കിൽ, വെനസ്വേലയുടെ അതിജീവിനം ലോകത്തെ ബഹുധ്രുവ ശക്തികൾ എത്രത്തോളം പിന്തുണയ്ക്കുന്നു എന്നതിനെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കും.
അമേരിക്കക്ക്, ഇത് ശക്തി പ്രകടനമാണെങ്കിൽ. വെനസ്വേലയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, ഇത് അതിജീവനത്തിൻ്റെ പരീക്ഷണമാണ്. ലോകത്തെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, ബഹുധ്രുവത്വം എന്നത് ഒരു യാഥാർത്ഥ്യമാണോ അതോ പഴയ സാമ്രാജ്യത്വ ശക്തികളുടെ ‘അമേരിക്ക കൽപ്പിക്കുന്നു, അർദ്ധഗോളം അനുസരിക്കുന്നു’ എന്ന സന്ദേശം വീണ്ടും സ്ഥാപിക്കുന്ന ഒരു മിഥ്യ മാത്രമാണോ എന്ന ചോദ്യത്തിനുള്ള ഉത്തരമാണിത്.
